نقش استاندار ایلام در لغو تعطیلی ها چقدر است و پنج شنبه های کاری چه اثری بر کارایی و اثربخشی پرسنل ادارات خواهد داشت؟

ایلام نو / تعطیلی یا عدم تعطیلی روزهای پنج شنبه در استان ایلام س] چندین سال است  مورد بحث برخی محافل اداری و مدیریتی است و سابقه این داستان شاید به همان سال نخست اعلام تعطیلی پنج شنبه ها در استانها برگردد. ماجرایی که تنها در چند استان ماندگار شد و علیرغم تذکرها و پیگیری های سازمان بازرسی و بازرس کل وقت استان ایلام با مقاومت و مخالفت استانداران وقت و حتی نمایندگان وقت مجلس روبرو شد. اما این بار بدون مقدمه سازی و مقمه چینی قبلی به ناگاه اعلام شد کارکنان استان ایلام باید روزهای پنج شنبه به سرکار برگردند. اینکه آیا اعلام آنی این خبر به این صورت، برنامه ریزی شده و با تصمیم قبلی بوده است تا با واکنش های کارکنان همراه نباشد یا یک دستور سریع الاقدام از سوی مرکز بوده و استان هیچ اختیاری حتی در زمان اعلام آن نداشته است اولین سوالی است که به ذهن مخاطب خطور می کند.

 علاوه بر آن استاندار محترم و تیم مدیریتی ایشان باید این واقعیت مسلم را بپذیرند که وقتی مردم و کارکنان دولت از این موضوع آگاه هستند که بحث لغو تعطیلی ادارات استان از سالها قبل مطرح بوده و استانداران سابق یعنی مروارید و سلیمانی دشتکی آن را اجرایی نکردند و اکنون ایشان در صدد اجرای آن آمده اند، قطعا یک امتیاز منفی برای محبوبیت و عملکردشان در حمایت از رفاه پرسنل دولت و عموم مردم استان که جمعیت قابل توجه آنها کارمند هستند محسوب می گردد. گرچه نباید از پیش قضاوت کرد و شاید حسن بهرام نیا نیز تلاش خود را برای متقاعد کردن مدیران ارشد کشور کرده و موفق نشده باشند و در نهایت رای دیوان عدالت اداری وی را مکلف به اجرا کرده باشد، اما بی شک از آنجا که هیچ اطلاع رسانی قبلی مبنی بر پیگیری موضوع از سوی ایشان یا هر فرد منتصب به وی انجام نشده است، پس کماکان استاندار فعلی به عنوان عامل لغو تعطیلی پنج شنبه ها و حتی مایل به این امر شناخته می شود.

حال فارغ از این مسائل بد نیست یک بررسی مختصر در مورد مفید یا غیرکاربردی بودن پنج شنبه های کاری داشته باشیم. قصد مقایسه ساعات و ایام کاری نهادهای دولتی ایران با سایر کشورها را نداریم و در گام اول تنها یک قیاس بین استان ایلام با استان تهران به عنوان پایتخت کشور انجام می دهیم. ارگان های دولتی و حتی برخی موسسات بزرگ بخش خصوصی از ابتدا در تهران تعطیل بوده و هیچ بحثی هم در مورد فعالیت و لغو تعطیلی آنها نیست. با این وجود امور جاری دولت در حال پیش رفتن است و هیچگاه تمام خلع ها و خلل عدم پیشبرد امور اداری ناشی از تعطیلی پنج شنبه های پایتخت عنوان نشده است، بلکه همه به نوعی پذیرفته اند به خاطر شرایط خاص زندگی در کلان شهر تهران تعطیلی هفتگی دو روزه در این شهر بسیار ضروری است. حال سوال این است با توجه به اینکه بسیاری از امور دولتی در استان ایلام باید هماهنگ با مرکز باشد، و وقتی تعطیلی دو روزه برای تهرانی ها مفید و ضروری است، از آنجا که ادارات و دوایر دولتی استان ایلام نیز ساعات کاری مشابهی با پایتخت داشته اند چرا نباید از این مزیت استفاده نمایند و زندگی شخصی خانواده های ایلامی به این راحتی تحت تاثیر یک تصمیم نادرست قرار گیرد.

در گام دوم به بررسی اثربخشی و کارایی نیروی انسانی ادارات استان می پردازیم. تا امروز ساعت کاری ادارات استان هشت ساعت در روز بود و از ۷:۳۰ آغاز شده و تا ۱۵:۳۰ ادامه داشت. در واقع هر کارمند ایلامی مکلف بود در هفته حداقل چهل ساعت در محل کار حضور داشته باشد. اکنون و با ابلاغ روند جدید، ساعات کاری به هفت ساعت در روز کاهش یافته و خروج کارکنان از محل کار ساعت ۱۴:۳۰ می باشد. تازه این نکته که در خبر منتشر شده از زبان معاون توسعه استاندار بر چه مبنایی ساعت پایانی ۱۴:۴۵ دقیقه اعلام شده است نیز بماند و این اجحاف بعدی در حق پرسنل دولت است. با احتساب فعالیت شش ساعته ادارات در روزهای پنجشنبه جمع ساعات کاری موظفی هر کارمند به ۴۱ میرسد، یعنی این همه فشار و لغو تعطیلی برای یک ساعت خدمت بیشتر بوده است که اعتقاد نگارنده این است این یک ساعت نه تنها افزایش خدمت نبوده بلکه تنها کاهش کارایی پرسنل را به همراه دارد. طبیعتاً نیروی انسانی که مجال بیشتر برای رسیدگی به امور شخصی و خانوادگی خود دارد نیاز کمتری به مرخصی و استفاده از ساعات اداری برای رفع امور غیراداری و خانوادگی پیدا میکند. از طرفی با توجه به امکان استراحت دو روزه در هر هفته آمادگی روحی و جسمی بیشتری برای خدمت یافته که این موضوع بی شک افزایش کارایی و اثربخشی را در پی خواهد داشت.

در شرایطی که بحث دولت الکترونیک مطرح است و باید همه امور اداری به سمت الکترونیکی شدن پیش بروند و بحث کاهش ساعت کاری ادارات در کشور به دلیل حذف کارهای فیزیکی مورد بررسی است، افزایش روزهای کاری با این موضوعات در تضاد است.

گام سوم را به استفاده بهینه از انرژی اختصاص میدهیم. می توان این را به عنوان یک تحقیق میدانی در نظر گرفت و مورد رصد قرار داد که افزایش روزهای کاری در هفته به چه میزان مصرف حاملهای انرژی را افزایش خواهد داد و آیا خدمات ارائه شده در آن یک روز ارزش این میزان افزایش مصرف را خواهد داشت یا خیر؟

پیش بینی می شود در خوشبینانه ترین حالت مصرف آب، برق و گاز در ادارات دولتی استان ایلام حداقل بیست درصد اضافه گردد.
از اینها که بگذریم ذکر یک نکته ضروری است، بسیاری از دستگاههای دولتی فاقد ارباب رجوع مستقیم بوده و دستگاه ستادی محسوب می شوند و در برخی ادارات شاید تعداد مراجعین ماهانه یا حتی سالانه به اندازه تعداد پرسنل آن دستگاه نیز نباشد. بنابراین منطقی نیست بخاطر تعداد محدودی ارگان مراجعه پذیر تمام بدنه دولت در استان را مکلف به یک روز کار اضافه کرد. علاوه بربه دفعات شاهد بوده ایم در ایام اوج کار برخی نهادها پرسنل آن مجموعه نه تنها پنج شنبه، حتی جمعه ها نیز در محل کار حضور داشته و در روزهای معمولی هفته نیز تا پاسی از شب مشغول خدمت بوده اند. یعنی تصمیم در مورد حضور یا عدم حضور کارکنان در روزهای پایانی هفته بسته به حجم امور با مدیران و خود کارکنان بود و اثربخشی ان بسیار مفیدتر بود.

جنبه دیگر ماجرا در نگاه مخاطبان این است که به فرموده معاون محترم استاندار تصمیم نهایی مبنی بر تعطیلی پنج شنبه ها از اختیارات هیأت وزیران بوده و مدارک و مستندات لازم نیز برای طرح آن در این مرجع ارسال شده است. اما باید گفت این امر تقریباً یک اتفاق محال است و هیچگاه نباید توقع داشت هیأت وزیران برای تعطیلی پنج شنبه در یک استان کشور تصمیم موافق بگیرد و در واقع به نوعی فرافنکی و پرتاپ توپ به میدان دیگری محسوب می شود، هرچند “تنها غیرممکن غیرممکن است” و نباید بصورت مطلق ناامید بود اما امیدواری به تصویب چنین طرحی تنها برای یک استان، برای یک کارمند مطلع و دارای شناخت از دولت محال است . سوال اسالی اینجاست که چرا رآی دیوان عدالت اداری در این باره منتشر نشده و اصلاً چگونه و با شکایت چه فرد یا نهادی در دیوان عدالت اداری پرونده تشکیل و پیگیری شده است؟ آیا موضوع از داخل استان شروع شده و پیرو تذکرهای قبلی و فشارهای قدیمی بر استانداران سابق بوده یا داستان جدیدی از سوی مرجع یا شخص جدیدی آغاز شده است.
کارمندان دولت در استان ایلام از همکاران ارشد خود یعنی استاندار محترم و معاونین ایشان و سایر مدیران مرتبط با موضوع انتظار دارند در این موارد شفافیت داشته و صادقانه موضوعات را مطرح نمایند تا اینکه فاز آمرانه گرفته و موارد اینچنینی را بصورت دستورآنی اعلام و ابلاغ نمایند.